عنوان : وظيفه بازار در جلوگيري از گرانفروشي و اجحاف به مستمندان و انجام فريضه امر به معروف نهي از منكر
نوع : سخنراني
تاریخ شمسی : 11 خرداد 1358
تاریخ قمری : 6 رجب 1399
مکان : تهران ، بيمارستان قلب
جلد : 8
متن :
بسم الله الرحمن الرحيم
تحولات روحي ، ارزشمندتر از تحولات اجتماعي
در همه انقلاباتي كه در ايران حاصل شده است ، بازار، يكي از كانونهاي بسيار موثربوده است در پيشرفت . در انقلاب تنباكو، بازار سهم بزرگي در پيشرفت داشته است ، درانقلاب مشروطيت هم همين طور. در اين انقلاب هم كه صد درصد اسلامي است ، وبازار صد درصد اسلامي است ، وفاداري بازاريها - به واسطه اينكه مخلوط نبوده اند بايك ايده هاي ديگر - يك سهم بسيار بزرگي است ؛ لذا بازار مبداء بركات هست و بايدباشد. در يك مملكتي كه اسلامي مي خواهيم باشد، و اسلامي - انساني است به تمام معنا،بازار همان طوري كه در نهضت دخالت داشت و با تعطيلهاي طولاني - گاهي چند ماهه -اين نهضت را پيش برد و يك تحول روحي بسيار عظيم پيدا شد در بازار و در سايرقشرها؛ به طوري كه تحول روحي شايد از اين انقلابي كه اين سد را شكست ، آن تحول ،اهميتش بيشتر باشد. اين حس تعاوني كه پيدا شد در جامعه ، و در مردم ، ارزش آن خيلي زياد بود. ولي بعد از آنكه اين انقلاب به يك نحو از پيروزي رسيد، يك قدري آن معاني اسلامي و آن تحولاتي كه بود - يك قدري - رو به كاهش دارد مي رود، و اين يك طرفش بستگي به بازار است .
مقابله با سوءاستفاده در بازار
همان طوري كه بازار حظي وافر دارد، در همه امور سياسي ، امور اسلامي ، اموراجتماعي ، اين بازار است كه مي تواند يك تحولاتي را ايجاد كند. الان خوب اينطورصحبتهايي كه مي شود كه يك دسته اي از آن اشخاص ، يك استفاده هايي حالامي خواهند بكنند، تلافي - مثلا - بعضي اشخاص آن مدتي كه تعطيل بوده است مي خواهند درآورند، يا منتظر اين بوده اند كه يك چيزي بشود و يك سوءاستفاده هايي بكنند، اين بازار است كه مي تواند جلوي اين را بگيرد، بازار خودش بايد جلوي اين اشخاصي كه براي سوءاستفاده ، خودشان را مهيا كرده اند بگيرد. نمي گويم كه بروند بزنند،چه بكنند. بروند يك نفر آدمي كه مي بينند دارد اجحاف مي كند به اين مستمندان ، اين فقرا كه جانشان را داده اند، خونشان را داده اند، حالا هم ضعيفند، حالا هم همچه نيست كه دارا باشند، فقيرند، مستمندند، اينها بخواهند چيزهايي را به قيمت گزاف بخرند،نمي توانند، بايد محروم بمانند. اين را اگر فرض كنيد كه يك چند نفر نشانداري كه دربازار هست و اينطور هست ، قرار بگذارند اين بازاريها، يكي يكي بروند سلام بكنند، به اينها بگويند "آقا، اين كار را نكن ! " اگر در يك روز هزار نفر آدم برود به يك نفر بگويد"آقا نكن ! اين كار خلاف انصاف است "، اين كار پيشرفت مي كند.
حكايتي از استاد شاه آبادي
خدا رحمت كند شيخ ما مرحوم آقاي شاه آبادي را - رضوان الله عليه - ايشان به من فرمود كه : "در آن زمان شدت ، مقابل منزل ما يك دكاني باز شد كه مثل اينكه چيزهاي خلاف مي فروخت ، دكان بدي باز شد. من به رفقايم گفتم كه شما يكي يكي برويد نهيش كنيد. يك روز قريب دويست نفر، يكي يكي صبح رفتند: "سلام عليكم ! و عليكم السلام !آقا، اين دكان اينجا مناسب نيست " اين رد شد، يكي ديگر آمد. تا عصر حدود دويست نفر رفتند به اين آدم گفتند. تمام شد. برچيد بساطش را.
اين نهي وقتي مكرر شد در روح انسان تاثير مي كند. يكي بگويد، ممكن است ،خوب ، تاثير كمي بكند. دنبالش يكي ديگر برود بگويد: "آقا نكن اين كار را، اين كارانصاف نيست . اين مردم خونشان را داده اند و حالا شما داريد آنها را در مضيقهمي گذاريد. اين بيچاره ها نمي توانند اينطور اجناس بخرند".
شيوه مبارزه با گرانفروشي
اگر بنا بگذارند اين جوانهاي بازار و آن محترمين بازار بروند پيش آنها يكي يكي ازاينها - و نهيشان كنند، بگويند نكنيد، اگر در يك روز، مثلا عده زيادي بروند و با ملايمت بسيار به آنها بدون اينكه كلمه تندي ، زبري ، گفته بشود، همان نهيش بكنند. و همان طوري كه خدا فرموده است كه نهي بكنيد مردم را، امر بكنيد مردم را، نهيش بكنند ازاينكه "اين گرانفروشي خوب نيست ، نكن شما اين گرانفروشي را"، اين تاثير مي كند.مي تواند بازار؛ اگر همت بكنند دوستان بازاري مي توانند با همين نصيحت ، با همين نرم گويي ، با همين نهي ، جلوي اينها را بگيرند؛ و ما نمي خواهيم كه با اين اشخاصي كه برخلاف انصاف [عمل ] مي كنند، باز با شدت عمل بشود. ما مي خواهيم كه همه بابرادري حل بشود مسائل ، با دوستي حل بشود مسائل . و اين بهتر همين است كه خودبازار، اشخاصي كه مي بينند كه يك فردي خلاف مي كند تندروي مي كند، ميوه ها خيلي گران ، فروش مي رود، همين ، به طور دوستانه بهشان بگويند آقا نكنيد اين كار را. اين ممكن است در آنها ان شاءالله تاثير بكند و يك بازاري بشود، بازار اسلامي . همان طوري كه در يك برهه اي از همين نهضتي كه واقع شد، يك حس تعاون بسيار عجيب پيدا شددر مردم .
نمونه اي از خصلتهاي اسلامي و روح برادري
بعضيها كه در اين تظاهرات بودند به من اين را كرارا گفتند. يكي از آقايان كه بوده است گفت كه : مثلا ساندويچي كه يك كسي مي آورد مي داد به يك نفر، اين خودش نمي خورد، اين [را] تكه تكه مي كرد - نمي دانم - يك تكه به او، يك تكه به او، يك تكه به او، و شايد آخرش به خودش هم نمي رسيد. و مردم در خيابانها وقتي كه اين دستجات حركت مي كردند آب برايشان مي آوردند، غذا برايشان مي آوردند، تظاهر مي كردندبرايشان . و اين يك مطلب است كه مطلب اسلامي است . يك تحول روحي است كهاسلام مي خواهد. اسلام مي خواهد كه بازار ما، خيابان ما، خانه ما، بيرون ، داخل همه -يك نظم اسلامي ، تعاوني پيدا بكند، محبت آميز باشد؛ محيط محبت باشد. مردم با هم رحيم باشند؛ رحما بينهم . خودشان با خودشان رحيمند، دوستند، برادرند. مثل فرزندخودش ببيند اين جامعه را مثل برادر خودش ببيند اين جامعه را؛ همان طور كه رسول خدا-صلي الله عليه و آله وسلم - كه راس همه است ، اينطور بودند كه حتي براي آنهايي كه مشرك مي شدند در قرآن هست كه تو مثل اينكه خودت را داري براي آنها هلاك مي كني كه مشركند، مسلم نمي شوند. (1) آن يك محبت عالمي بوده است . يك رحمت بزرگ بوده است كه آنهايي را هم كه دعوت مي كردند؛ مشركين را، اين يك رحمتي مثل يك پدر مهربان براي ملت بودند و مردم را دعوت به خير و صلاح مي كردند؛ براي اينكه ، خير و صلاح براي خود آن مردم خوب بود.
پيروي از سيره پيامبر و امامان
بايد مملكت اسلامي به پيغمبر اسلام و ائمه اسلام اقتدا بكنند. همان طور كه آنهاسيره شان يك سيره محبت آميز بود نسبت به برادرهاشان ، نسبت به مردم ، نسبت به مسلمين ، بايد ماها هم كه تبع آنها هستيم ، همين سيره را داشته باشيم و جديت كنيم كه جوانها اينطور بار بيايند، اسلامي بار بيايند. جوانها اگر اسلامي بار آمدند، اينها امين خواهند بود. اگر اسلامي بار آمدند اينها خيانت نخواهند كرد، و اينها مفيد خواهند بودبراي مملكت . و من اميدوارم كه خداوند همه شما را توفيق بدهد، سلامت بدهد، تاييدكند.
[در ادامه بيانات يكي از حضار در مورد گرانفروشي و مسائل جاري بازار سوالاتي مطرح كرده است ]
بله ، اين هم يك عده اي از همانهايند؛ كه اينها هم لابد عددشان يك عدد معدودي است . بله ، همين عدد محصور را اينطور كه من گفتم شما يك چند روزي اينطوري عمل بكنيد. اميدوارم با "نهي " درست بشود. اميدوارم كه موثر واقع بشود.
پانویس :
بزرگتر کوچکتر