عنوان : آرمان ملت ايران - مخالفت عمومي با سلطنت - رژيم تحميلي
نوع : سخنراني
تاریخ شمسی : 16 بهمن 1357
تاریخ قمری : 7 ربيع الاول 1399
مکان : قم
مناسبت : معرفي آقاي مهدي بازرگان به عنوان نخست وزير دولت موقت
جلد : 6
متن :
اعوذ بالله من الشيطان الرجيم
بسم الله الرحمن الرحيم
ايران آشفته
آقايان آشفتگي چند ساله ملت ما را مي دانند. مطلعند كه تمام دستگاههاي ملي ودولتي فلج شده است ، وضع اقتصادي ما رو به نابودي رفته است ، وضع فرهنگ ما خراب است ، دانشگاهها تعطيلند، مدارس علمي ما تعطيل است ، بازارها تعطيل است . تمام اينهامضافا به خونريزيهايي كه تاكنون شده است و آشفتگيهايي كه در مملكت ما هست . ازاينها اطلاع دارند. و كساني كه مربوطند به اين ، دست بردارند از شلوغ كاري ، و با تعقل اشياء را فكر كنند و كنار بروند. (1) ما همه اين مسائل را ان شاءالله با پشتيباني ملت حل خواهيم كرد.
در آرزوي ايجاد حكومت عدل علي "ع "
شما خبرنگارها در اين مدتها ملاحظه كرديد كه ملت ما از مركز تا هر جا كه چشم اندازباشد، شهرستانهاي بزرگ و كوچك ، دهكده ها، قراء، قصبات ، همه با هم يك فكر و يك نظر و با اراده مصمم از ما مي خواهند كه رژيم سلطنتي ، كه يك رژيم پوسيده غير عقلايي است ، غير عقلي است ، و رژيم سلطنت محمدرضاخان ، همه مردم گفتند كه اينها بايدسراغ كارشان بروند؛ و همه مردم يكدل و يك جهت جمهوري اسلامي را مي خواهند. ملت ما مسلم است ، علاقه مند به اسلام است ، عدل اسلامي را ديده است ؛ تاريخ ما ازحكومتهايي كه در صدر اسلام بوده است خبر به ما داده است كه وضع حكومتها چه بوده است ، وضع حاكم چه بوده است . حضرت اميرالمومنين ،علي ابن ابيطالب ، كه حاكم بر يك صحنه بزرگ [بوده است ]، يك ممالك بزرگ ، ازعربستان سعودي گرفته تا مصر، ايران ، عراق و سوريه و ساير جاها را داشته است ، همين قاضي اي كه خودش قرار داده براي قضا، وقتي كه يك نفر يهودي [عليه ] او دعوي كرده است و ادعا كرده است چيزي را، قاضي [آن حضرت ] را خواسته و او هم آمده است درمحضر قاضي و با يهودي در عرض هم نشسته اند، و دادخواهي شده است ، و قاضي حكم برخلاف حضرت امير - سلام الله عليه - يعني حكومت وقت كرده است ، و [آن حضرت ] تسليم بوده است . يك همچو وضع حكومتي در بشر معلوم نيست تحقق پيداكرده باشد. و ما آرزوي يك همچو حكومتي داريم . يك حكومت عادل كه نسبت به افراد رعيت علاقه مند باشد؛ عقيده اش اين باشد كه بايد من نان خشك بخورم كه مبادايك نفر در مملكت من زندگي اش پست باشد، گرسنگي بخورد. ما مي خواهيم يك همچو حكومت عدلي ايجاد كنيم .
رژيم غير قانوني پهلوي
و چنانكه شما مي دانيد - يعني خبرنگارها به واسطه اطلاعاتي كه در ممالك خودشان هست ، و ما هم به واسطه اطلاعاتي كه در اين مملكت داريم و مشاهداتي كه داشتيم - ازاول كه رضاخان كودتا كرد و آمد به تهران ، (2) تا آن وقتي كه مجلس موسسان درست كردو وكلايي خودش درست كرد، تمام اينها با سرنيزه بود و اراده ملت هيچ دخالت در اين مسائل نداشت و ملت به هيچ وجه در حساب نمي آمد. و يك همچو جمعيتي كه او جمع كرده بود و با سرنيزه مسئله موسسان را تاسيس كرد و آنها راي دادند، اين راي راي باطل بوده است ؛ اين مجلس مجلس ملي نبوده است ؛ و چون مجلس ملي نبوده است ، رژيمسلطنتي پهلوي يك رژيم متكي بر سرنيزه بوده است و قانوني نبوده است . وقتي رژيم قانوني نشد، مجالسي كه بعدها هم تهيه كردند ملي نبوده است ، قانوني نبوده است . تمام اين مسائل به ما مي فهماند كه الان نه دولت قانوني است ، نه مجلس قانوني است - نه اين مجلس و نه آن مجلس . (3)
معرفي دولت موقت بر اساس ولايت
ولهذا چون ما مجلس را غيرقانوني مي دانيم و دولت را هم غيرقانوني مي دانيم واوضاع كشور را آشفته مي بينيم ، براي اينكه خاتمه بدهيم به وضع [آشفته ] كشور، ما به واسطه اتكا به اين آراي عمومي - كه شما الان مي بينيد و ديديد تاكنون كه آراي عمومي باماست و ما را به عنوان "وكالت " يا بفرماييد به عنوان "رهبري "، همه قبول دارند - از اين جهت ما يك دولتي را معرفي مي كنيم ، رئيس دولتي را معرفي مي كنيم [تا] موقتا دولتي تشكيل بدهد كه هم به اين آشفتگيها خاتمه بدهد، و هم يك مسئله مهمي كه مجلس موسسان است ، انتخابات مجلس موسسان را درست كند، و مقدمات آن را درست كند ومجلس موسسان تاسيس بشود. و همين طور انتخابات هم درست بشود و آنها دولت دائمي را انتخاب بكنند. و مجلس موسسان ؛ . . . جمهوري اسلامي را [به ] رفراندم بگذارد . . . با اينكه من اعتقادم اين است كه ديگر احتياج به رفراندم نيست و مردم مكرربه جمهوري اسلامي راي داده اند؛ لكن براي اينكه بهانه ها تمام بشود و شمارش آرابشود، ما بايد آزادانه يك همچو كاري بكنيم تا مردم بدانند، تا همه عالم بدانند كه راي آزاد كه مردم مي دهند به كه مي دهند و به چه رژيمي مي دهند. لهذا ما دولت موقت راتعيين كرديم . و چون جناب آقاي مهندس مهدي بازرگان را سالهاي طولاني است ازنزديك مي شناسم و يك مردي است صالح ، متدين ، عقيده مند به ديانت و امين و ملي وبدون گرايش به يك شيئي كه برخلاف مقررات شرعي است ، من ايشان را معرفي مي كنم كه ايشان رئيس دولت باشند. و ايشان وزراي خودشان را بعد تعيين خواهند كرد، و به مامعرفي مي كنند تا اينكه شوراي انقلاب ما، كه پيشنهادشان اين بوده است كه ايشان رئيس دولت باشند، شوراي انقلاب وزراي ايشان را هم بررسي بكنند، و ان شاءالله مسائل به طورسهل و به طور خوبي انجام بگيرد. و من بايد يك تنبه ديگري هم بدهم و آن اينكه من كه ايشان را حاكم كردم ، يك نفر آدمي هستم كه به واسطه ولايتي كه از طرف شارع مقدس دارم ، ايشان را قرار دادم .
وجوب اطاعت از دولت موقت
ايشان را كه من قرار دادم واجب الاتباع است ، ملت بايد از او اتباع كند. يك حكومت عادي نيست ، يك حكومت شرعي است ؛ بايد از او اتباع كنند. مخالفت با اين حكومت مخالفت با شرع است ، قيام بر عليه شرع است . قيام بر عليه حكومت شرع جزايش درقانون ما هست ، در فقه ما هست ؛ و جزاي آن بسيار زياد است . من تنبه مي دهم به كساني كه تخيل اين معني را مي كنند كه كارشكني بكنند يا اينكه خداي نخواسته يكوقت قيام برضد اين حكومت بكنند، من اعلام مي كنم به آنها كه جزاي آنها بسيار سخت است در فقه اسلام . قيام بر ضد حكومت خدايي قيام بر ضد خداست ؛ قيام بر ضد خدا كفر است . و من تنبه مي دهم به اينها كه بر سر عقل بيايند؛ بگذارند مملكت ما از اين آشفتگي بيرون برود،بگذارند خونهاي محترم ريخته نشود، بگذارند جوانهاي ما ديگر اينقدر خون ندهند،بگذارند اقتصاد ما صحيح بشود؛ ما بتدريج كارها را اصلاح بكنيم . و از خداي تبارك وتعالي مي خواهم كه توفيق بدهد به آقاي مهندس بازرگان كه اين ماموريت را به وجه احسن انجام بدهد.
پاسخ به پرسشهاي خبرنگاران
[پس از سخنان امام خميني و معرفي نخست وزير دولت موقت ، خبرنگاران پرسشهاي خود را مطرح كردند. امام به اين پرسشها با اختصار پاسخ دادند. متن سئوال و جوابها به شرح زير است : ]
سئوال : [حضرت آيت الله فرموديد كساني كه اين دولت را نپذيرند مجازات خواهند شد؛ اگر ارتش نپذيرفت چه پيش بيني مي كنيد و چه خواهيد كرد؟]جواب : ارتش چنان عملي را نخواهد كرد. و اگر بكند اولا از طرف خدا مجازات خواهد شد وثانيا در موقع مقتضي ، جزايي را كه قانون اسلام تعيين كرده است اجرا مي كنيم . و اگرخداي نكرده چنين كردند اعلام مي كنيم .
-[با توجه به تماس نزديك بازرگان با شما و همچنين با بختيار، تصور مي كنيد واكنش بختيار و نيز ارتش چه باشد؟ بختيار چه موضعي خواهد داشت يا دارد، و همچنين ارتش چه موضعي خواهد داشت يادارد؟]
-اگر هر دو عاقل باشند و به مملكت علاقه داشته باشند عكس العمل آنها بايد مثبت باشد. واگر خائن باشند و بخواهند به مملكت خيانت كنند، اين امرش با خداست .
-[به نظر شما قانون اساسي 1906(4) آيا مورد قبول است و مي تواند چهارچوبي باشد براي دوره انتقالي ؟]
-بجز در مواد بسياري كه به زور وارد قانون اساسي شده است ، تا زماني كه ملت راي برمخالفت با آن نداده است ، به قوه خود باقي است .
-[سپس آقاي مهندس بازرگان طي سخناني گفت :
بسم الله الرحمن الرحيم
خداي بزرگ را شكر مي كنم كه چنين اعتبار و حسن شهرتي را، كه به هيچ وجه اهليت و لياقت آن را نداشتم ، به من ارزاني داشته و همين موهبت الهي باعث شده كه آيت الله ابراز اعتماد و ارجاع چنين ماموريتي را به بنده عنايت بفرمايند. و همچنين تشكر از ملت ايران مي كنم ، كه آيت الله مكرر تاكيدفرموده كه "به نام ملت ، هم صداي ملت و براي ملت " گامها و صداهاي خود را برداشته و بلند كرده .
اين ماموريت يعني سياست دولت موقت و تشكيل حكومت در شرايط بسيار دشوار و خطرناك ،عظيمترين شغل و وظيفه و در عين حال بزرگترين افتخاري است كه به بنده واگذار شده است . و شايدحق داشته باشم بگويم كه دشوارترين وظيفه و كاري است كه در طول تاريخ 72 ساله مشروطيت ايران به نامزدها و ماموران نخست وزيريهاي ديگر داده شده باشد. قاعدتا با توجه به جثه نحيف و نواقص ومعايب خودم نمي بايستي قبول اين مسئوليت را كرده و زير بار چنين امري رفته باشم ؛ ولي از يك طرف بنا به ضرورت و وظيفه و مسئوليت طبيعي و انتظاري كه داشتند مجبور بودم ، ناچار شدم قبول كنم . ومخصوصا با تاسي به رويه و سنتي كه خود آيت الله در سراسر دوران اداره و رهبري جنبش داشته ايد و باعزم راسخ و ايمان كامل به خدا و اعتماد به موفقيت اين راه رهبري فرموده ايد، من هم همين راه رامي پيمايم . و اين اولين درسي است و اولين دستوري است كه از آيت الله گرفته ام . و فرمايش حضرت علي بن ابيطالب "ع " را به كار بسته ام و مي بندم كه فرموده اند: "وقتي در برابر امر خطير و كار مشكلي قرارگرفتيد ترديد نكنيد، وارد شويد به حول و قوه الهي مشكلات و مسائل حل خواهند شد".
بنابراين عرض مي كنم كه با اميد به خدا و امتنان از آيت الله و انتظار از ملت ايران و ملت جهان ، اين ماموريت و خدمت خطير را قبول و تعهد كردم . براي مخاطرات و زحماتش آماده ام و تا آنجا كه مربوطبه بنده باشد كوشش و منتهاي كوشش و نهايت جهاد را در راه ملت عزيز ايران خواهم كرد. "ولا حول ولا قوه الا بالله العلي العظيم ". ]
-[پس از سخنان آقاي بازرگان ، امام خميني فرمود: ]
-من بعد از تشكر از ملت ايران كه در اين مدت طولاني رنج و زحمت بردند و با دادن خون خودشان براي اسلام خدمت كردند، مطلبي هست كه مي خواهم به عرض ملت برسانم وآن اين است كه نظر خودشان را درباره دولت آقاي مهندس بازرگان كه دولت شرعي واسلامي است اعلام كنند؛ هم به وسيله مطبوعات ، هم تظاهرات "آرام " در شهرها و دردهات و هر جا كه مسلمان هست ، نظر خودشان را راجع به دولت اسلامي آقاي مهندس بازرگان اظهار كنند.
-[در پايان ، آقاي هاشمي رفسنجاني متن حكم انتصاب آقاي بازرگان به نخست وزيري دولت موقت راكه از سوي امام خميني "در تاريخ 15 بهمن " صادر و تحرير شده بود قرائت كرد(5)]
پانویس :
بزرگتر