8 ذی الحجه
واقعه فخّ و شهادت حسین بن علی بن حسن (169 ق)
"فخّ" مکانی در بین راه مکه معظمه و مدینه منوره است که فاصله اش با مکه در حدود یک فر سنگ می باشد.
در این مکان رویدادی عظیمی شبیه واقعه کربلا به وقوع پیوست.
همان طور که در سیزده ذی قعده بیان کردیم حسین بن علی بن حسن مثلث بن حسن مثنی بن امام حسن مجتبی(ع)در عصر خلافت موسی بن مهدی، معروف به هادی عباسی در مدینه منوره قیام کرد و این شهر مقدس را از سیطره عباسیان بیرون آورد و به مدت دوازده روز در آن به ساماندهی حکومت و اجرای امور مردم پرداخت و با نزدیک شدن ایام حج، "درباس خزاعی" را جانشین خود در مدینه نمود و به همراه سایر علویان و پیروان خود عازم مکه معظمه گردید و بسیاری از شیعیان و بردگان مکه معظمه به خاطر رهایی ازظلم وجور عباسیان به استقبال وی شتافته ودرزمره یارانش قرار گرفتند.
خبر قیام وی در مدینه و آزاد سازی این شهر و هجوم علویان به سوی مکه معظمه به اطلاع هادی عباسی[چهارمین خلیفه عباسیان]رسید و با توجه به نزدیک شدن ایام حج و احتمال پیوستن حاجیان و سایر مخالفان بنی عباس به علویان در حین مراسم حج، هادی را شگفت زده و سراسیمه کرد و بدین جهت در اسرع وقت لشکری بزرگ به فرماندهی محمد بن سلیمان عباسی به سوی مکه گسیل داشت.
دو سپاه در روز ترویه[هشتم ذی حجّه] سال169 قمری در یک فرسنگی مکه معظمه در مکانی به نام "فخ"در برابر یکدیگر قرار گرفتند و پس از ردو بدل کردن پیام ها و عدم دست یابی به نتیجه مطلوب، متوسل به حرکت نظامی و رزمی شدو با شدت تمام به نبرد پرداختند.
یاران حسن بن علی،تنها هفتصد نفر،ولی سپاهیان عباسی چندین برابر آنان بودند و بدین جهت، پس از مبارزه ای سخت و توان فرسا، انقلا بیون مدینه با شکست و اضمحلال مواجه شدند و بسیاری از آنان از جمله خود حسین بن علی و برخی از سادات حسنی مانند سلیمان بن عبدالله محض و عبدالله بن اسحاق بن ابراهیم بن حسن مثنی،در این نبرد نا برابر کشته شد و تعدادی نیز زخمی و به همراه سایر بازماندگانشان اسیر گردیدند.
سپاهیان عباسی سر های شهدا را با اسیران و بازماندگان شهدا به نزدهادی عباسی در بغداد فرستادند و او دستور داد تا تمامی اسیران را گردن زدند.
ازآن سو، پس از شکست علویان، عمر بن عبدالعزیزبن عبیدالله بن عبدالله بن عمربن خطاب،عامل هادی عباسی پس از فرار از مدینه،دوباره به این شهر برگشت و انتقام سختی از علویان و مبارزان گرفت و خانه های بسیاری از آنان را به آتش کشید و اموالشان را غارت کرد.
شایان ذکر است که پیامبر اکرم(ص)و امام جعفر صادق(ع) رویداد مهم فخ را پیش گویی کرده و پیشاپیش در سرزمین فخ،برای حسین بن علی و سایر شهیدان این واقعه دل نگرانی نمودند.
این واقعه در عصر امامت امام موسی کاظم(ع) به وقوع پیوست و آن حضرت گرچه به صورت آشکار در آن حضور نیافت و رهبری آن را بر عهده نگرفت، ولیکن آن را تأیید و از باطن آنان را رهبری و راهنمایی می نمود.
(1)
1-نک: منتهی الآمال [شیخ عباس قمی] ،ج1،ص 261 ؛الکنیو الأ لقاب[شیخ عباس قمی]،ج2، ص319؛ تاریخ امراءالمدینه المنوره[عارف احمد عبد الغنی]،ص142 ؛تاریخ ابن خلدون،ج2 ،ص335؛ الکامل فی التاریخ [ابن اثیر شیبانی]،ج6،ص90