22 ذی الحجه
شهادت میثم تمّار در کوفه(60 ق)
میثم بن یحیی اسدی که به خاطر خرما فروشی به:"تمّار"معروف بود،یکی از یاران نزدیک امیر مؤمنان علی بن ابی طالب(ع) و از حواریان آن حضرت بودو از آن حضرت به اندازه استعداد خویش، دانش و معرفت فرا گرفت و بر رازهای نهان و اخبار غیبی،اطلاع می یافت .
(1)
به همین جهت، وی پیش از شهادت ابا عبدالله الحسین(ع)در کربلا، شهادت آن حضرت و یارانش را پیش گویی کرده بود.
فضیل رسان از جبله مکیه روایت کرد که از میثم شنیدم می گفت :به خدا سوگند،این امت[جفا کار]فرزند پیامبر شان را در دهم ماه محرم می کشند و دشمنان خدا،آن روز را جشن گرفته و عید می گیرند.
سپس گفت: و ان ذلک لکائن قد سبق فی علم الله تعالی ذکره،أعلم ذلک بعهد عهده الِّی مولای امیر المؤمنین(ع)و لقد اخبرنی انه یبکی علیه کلّ شئی .
.
.
؛ این مسئله، انجام شدنی است،که در علم ازلی خداوند متعال گذشت و آن را سرورم امیر مؤمنان(ع) که بهتراز هر کسی می داند، طی عهدی مرا به آن مطلع نمود و به من خبر داد که برای مظلومیت او[امام حسین(ع)]تمام موجودات می گریند.
(2)
میثم تمار در کوفه امام علی(ع)را همراهی می کردو آن حضرت چیز هایی که به خیلی از همراهانش نمی توانست بگوید، به خاطر ظرفیت بالای میثم تمار به وی می فرمود.
از جمله وی را از آینده اش و کشته شدنش در راه خدا و محبت اهل بیت(ع)خبر داد.
در این باره روایات فراوانی نقل گردیده است.
از جمله، یوسف بن عمران روایت کرد که میثم تمار به من گفت: روزی حضرت علی(ع)مرا خواست و فرمود:چگونه خواهد بود حال تو آن زمانی که فرو مایه بنی امیه[عبیدالله بن زیاد] تو را بخواند و بخواهد از من برائت جویی؟
گفتم: من از تو برائت نمی جویم.
امام علی(ع): به خدا سوگند،در آن حال او تورابه صلیب کشیده و می کشد.
گفتم :صبر پیشه می کنم و این کار از من، در نزد خدای متعال بسیار اندک است.
امام علی(ع): در آن حال ، در بهشت با من خواهی بود.
(3)
میثم تمار،حتّی بر چوبه داری که وی را در آن به صلیب خواهند کشید، از امام علی(ع) نشانی اش را گرفت و به زیر درخت آن میرفت و با آب،جارو کردن آن، درآن جا به نماز می ایستاد وبه همسایگان آن می گفت من به زودی همسایه شما می شوم.
آنان تصور می کردند که وی قصد خرید خانه در نزدیکی های آنان را دارد ، ولیکن مراد او، چیز دیگری بود که از استاد و مرادش امام علی(ع) به آن پی برده بود.
به هر روی ، وی از عاشقان و مریدان امام علی (ع)و فرزندانش امام حسن(ع) و امام حسین(ع) بود و در آن سالی که امام حسین(ع) بر علیه یزید قیام کرد،میثم در آن سال به سفر حج رفته بود و در بازگشت به کوفه، در قادسیه دستگیر شد.
در آن ایام با آمدن عبیدالله بن زیاد به کوفه و شهادت مسلم بن عقیل (ع) دراین شهر، رعب و وحشت عظیمی اهالی این دیار را فرا گرفته بود و عبید الله بن زیاد حکومت نظامی بسته و کنترل کننده ای اعمال می کرد و تمامی دوستان و دوستداران ولایت را دستگیر و شکنجه می نمود.
از جمله،میثم تمار را پیش از رسیدن به خانه اش، در قادسیه دستگیر کرده و او را به قصر عبیدالله بردند و عبیدالله از وی خواست که از علی(ع) برائت بجوید و وی را دشنام دهد.
ولی میثم تماراز این کار امتناع کرد و مناقب علی(ع) را بر زبان جاری کرد.
عبیدالله هر چه تلاش کرد،فایده ای نداد و از روی خشم و غضب دستور داد وی را در بالای داری به صلیب کشند و هیچ گونه آب و غذایی ندهند، تا جان دهد.
ولی میثم تمار در بالای دار نیز از مناقب و فضایل اهل بیت(ع) سخن می گفت و اهالی کوفه با اجتماع در پای داراو، به سخنانش گوش فرا داده و بر دشمنان اهل بیت(ع) لعنت می فرستادند.
عبیدالله دستور داد که بر دهانش لجامی زده، تا وی را از گفتن باز دارند.
این،نخستین لجامی بود که در تاریخ اسلام بر دهان یک انسان زدند و او را از گفتن باز داشتند.
میثم سه روز تمام در بالای دار مقاومت کرد و تا توانست از نیکی های امیرمؤمنان(ع) و فضائل اهل بیت(ع) و ستم کاری های یزیدبن معاویه و عبیدالله بن زیاد،سخن گفت و مردم را از نا آگاهی و نادانی بیرون آورد و با واقعیت ها آشنا کرد.
در روز چهارم دست ها و پاهایش را قطع و زبانش را از کام بیرون آوردند و بر بدن شریفش نیزه زدند و به همان حالی که مو لایش امام علی(ع)پیش گویی کرده بود، وی را به شهادت رسانیدند.
(4)
شهادت وی، روز 22 ذی حجّه سال 60 قمری، ده روز پیش از آمدن امام حسین (ع) به کربلا،واقع گردید.
قبر شریف وی، از زیارت گاه های معروف عراق است که در سمت جنوب مسجد اعظم کوفه قرار دارد و شیعیان و دوستداران اهل بیت(ع)،آن را زیارت می کنند.
1- منتهی الامال[شیخ عباس قمی]،ج1، ص215
2- الأمالی[شیخ صدوق]،ص110؛بحار الانوار[علامه مجلسی]،ج45،ص 202
3- الخرائج والجرائح[قطب الدین راوندی]،ج1،ص229
4- نک:روضة الواعظین[فتال نیشابوری]،ص288؛ کشف الیقین[علامه حلی]،ص77؛خصائص الائمه(ع)[سید رضی]،ص54؛ الفضایل [ابن شاذان]،ص 103؛ اختیار معرفه الرجال[شیخ طوسی]ص 80وص82وص85