احکام شرعی - احکام خمس/ - گنج - تطابق با فتوای آیت الله العظمی فاضل

1806 - گنج مالی است که در زمین یا درخت یا کوه یا دیوار پنهان باشد و کسی آن را پیدا کند، و طوری باشد که به آن گنج بگویند.

1807 - اگر انسان در زمینی که ملک کسی نیست گنجی پیدا کند، مال خود اوست و باید خمس آن را بدهد.

1808 - نصاب گنج 105 مثقال نقره یا 15 مثقال طلا است ، یعنی اگر قیمت چیزی را که از گنج به دست می آورد، بعد از کم کردن مخارجی که برای آن کرده ( به 105 مثقال نقره سكه دار يا 15 مثقال طلاي سكه دار برسد، بنابر احتياطواجب بايد خمس آن را بدهد.) به 105 مثقال نقره یا 15 مثقال طلا برسد، باید خمس آن را بدهد.

1809 - اگر در زمینی که از دیگری خریده گنجی پیدا کند و بداند مال کسانی که قبلا مالک آن زمین بوده اند نیست ، مال خود او می شود و باید خمس آن را بدهد ولی اگر احتمال دهد که مال یکی از آنان است ، باید به او اطلاع دهد و چنانچه معلوم شود مال او نیست ، باید به کسی که پیش از او مالک زمین بوده اطلاع دهد ( و به همين ترتيب بنابر احتياط واجب ...) و به همین ترتیب به تمام کسانی که پیش از او مالک زمین بوده اند خبر دهد، واگر معلوم شود مال هیچ یک آنان نیست مال خود او می شود و باید خمس آن را بدهد.

1810 - اگر در ظرفهای متعددی که در یک جا دفن شده مالی پیدا کند که قیمت آنهاروی هم ( 15 مثقال طلا باشد بايد خمس آن را بدهد...) 105 مثقال نقره یا 15 مثقال طلا باشد، باید خمس آن را بدهد ولی چنانچه در چند جا گنج پیدا کند، هر کدام آنها که قیمتش به این مقدار برسد، خمس آن واجب است و گنجی که قیمت آن به این مقدار نرسیده خمس ندارد.

1811 - اگر دو نفر گنجی پیدا کنند ( كه قيمت آن به 15 مثقال طلاي مسكوك برسد، اگرچه سهم هر كدام آنهااين مقدار نباشد بايد خمس آن را بدهند.) که قیمت سهم هر یک آنان به 105 مثقال نقره یا 15 مثقال طلا برسد، باید خمس آن را بدهند.

1812 - اگر کسی حیوانی را بخرد و در شکم آن مالی پیدا کند چنانچه احتمال دهد که مال فروشنده ( است ، بايد به او خبر دهد و اگر معلوم شود مال او نيست ، بنابراحتياط لازم بايد به ترتيب ، صاحبان قبلي آن را خبر كند...) است ، بنابر احتیاط واجب باید به او خبر دهد و اگر معلوم شود مال او نیست ، باید به ترتیب ، صاحبان قبلی آن را خبر کند، و چنانچه معلوم شود که مال هیچ یک آنان نیست ، اگرچه قیمت آن 105 مثقال نقره یا 15 مثقال طلا نباشد، بنابر احتیاط واجب باید خمس آن را بدهد. ( ولي اگر ماهي بخرد و در شكم آن گوهري بيايد مال خود اوست و لازم نيست به فروشنده و صياد خبر دهد، و بنابر احتياط واجب بايد خمس آن را بدهد.)