احکام تبیان - پاسخ رهبری معظم به سوالات شرعی - احكام تیمم

200 - اگر چیزهایی مثل خاک، گچ، سنگ که تیمّم بر آن ها صحیح است، به دیوار چسبیده باشند، آیا تیمّم بر آن ها صحیح است یا آن که حتماً باید بر رویزمین باشند؟
ج. در صحّت تیمّم، بودن آن ها بر روی زمین شرط نیست .

201 - در صورتی که جنب بر اثر عدم امکان رسیدن به حمام، چند روزی جنابتش استمرار داشته باشد، اگر بعد از نمازی که با تیمّم بدل از غسل خوانده است،حدث اصغری از او سر بزند، آیا برای نماز بعدی باید دوباره تیمّم بدل از غسل نماید؟ یا آن که همان تیمّم اول از جهت جنابت کفایت می کند، و برای نمازها یبعدی از جهت حدث اصغر وضو یا تیمّم واجب است؟
ج. شخص جنب پس از آن که به طور صحیح تیمّم بدل از غسل جنابت کرد، اگر حدث اصغر از او سر بزند، تا زمانی که عذرِ شرعیِ مجوّز تیمّم برطرف نشدهاست، بنا بر احتیاط واجب باید برای اعمال مشروط به طهارت، تیمّم بدل از غسل نماید و وضو هم بگیرد و اگر معذور از وضو باشد باید تیمّم دیگری بدل از آننماید .

202 - آیا تیمّم بدل از غسل همان احکام قطعی و ثابت غسل را دارد؟ به این معنی که آیا با آن داخل مسجد شدن جایز است؟
ج.تا زمانى که عذر مجوز تیمم باقى است و تیمم او باطل نشده، ترتیب همه آثار شرعی غسل بر تیمّم بدل از غسل جایز است، مگر این که تیمّم بدل از غسل به علت تنگی وقت باشد .

203 - شخصی که از مجروحین جنگی است و بر اثر قطع نخاع قادر به کنترل ادرار خود نیست، آیا می تواند به این دلیل که حمام رفتن برای او کمی مشقتدارد، برای انجام اعمال مستحبّی مانند غسل جمعه و زیارت و غیر آن ها تیمّم بدل از غسل نماید؟
ج. صحّت تیمّم بدل از غسل برای اعمالی که مشروط به طهارت نیست، مانند زیارت محل اشکال است، ولی انجام آن به جای غسل های مستحبّی در مواردعسر و حرج به قصد رجاء و مطلوبیت اشکال ندارد .

204 - کسی که فاقد آب است و یا استعمال آب برایش ضرر دارد، آیا در صورت تیمّم بدل از غسل جنابت، داخل مسجد شدن و خواندن نماز جماعت برای اوجایز است؟ قرائت قرآن کریم چه حکمی دارد؟
ج. تا زمانی که عذر مجوّز تیمّم باقی است و تیمّم او باطل نشده، انجام همه اعمال مشروط به طهارت برای او جایز است .

205 - رطوبتی از انسان در حال خواب خارج می شود و بعد از بیداری چیزی به یاد نمی آورد ولی لباس خود را مرطوب می بیند و وقت هم برای به یاد آوردنندارد زیرا نماز صبح او قضا می شود. وظیفه انسان در این حالت چیست؟ چگونه نیت تیمّم بدل از غسل نماید؟ حکم اصلی در این باره چیست؟
ج. اگر می داند که محتلم شده، جنب است و باید غسل کند و در صورت تنگی وقت باید بعد از تطهیر بدنش تیمّم نموده و نماز بخواند و سپس در وسعت وقتغسل نماید، ولی در صورت شک در احتلام و جنابت، حکم جنابت بر آن جاری نمی شود .

206 - شخصی که چندین شب متوالی جنب شده، با توجه به این که در حدیث شریف آمده است که چند روز متوالی حمام رفتن انسان را ضعیف می کند، چهتکلیفی دارد؟
ج. غسل بر او واجب است، مگر این که استعمال آب برای او ضرر داشته باشد که در این صورت باید تیمّم کند .

207 - من در یک وضعیت غیرطبیعی به سر می برم، به طوری که از من چند دفعه بدون اختیار در نوبت های متعدّد منی خارج می شود که خروج آن همراهبا لذت نیست. وظیفه من درباره هر نماز چیست؟
ج. اگر غسل کردن برای هر نماز ضرر دارد و یا تکلیفِ خیلی دشواری بر شماست، بعد از تطهیر بدن با تیمّم نماز بخوانید .

208 - کسی که غسل جنابت را برای نماز صبح انجام نداده است و به اعتقاد این که اگر غسل کند، مریض می شود، تیمّم کرده است، چه حکمی دارد؟
ج. اگر به اعتقاد او غسل برایش ضرر دارد، تیمّم اشکال ندارد و نماز با آن صحیح است .

209 - کیفیت تیمّم چگونه است؟ آیا فرقی بین تیمّم بدل از وضو و غسل هست؟
ج. تیمّم بدین ترتیب است: ابتدا باید نیت نماید و سپس کف هر دو دست را بر چیزی که تیمّم بر آن صحیح است بزند و آن را به تمام پیشانی و دو طرف آن ازجایی که موی سر می روید تا ابروها و بالای بینی بکشد، و سپس کف دست چپ را بر تمام پشت دست راست و کف دست راست را بر تمام پشت دست چپ،بکشد و احتیاط واجب این است که بار دیگر دست ها را به زمین بزند و سپس کف دست چپ را بر پشت دست راست وکف دست راست را بر پشت دست چپبکشد. این ترتیب در تیمّم بدل از وضو و بدل از غسل یکسان است .

210 - تیمّم بر سنگ گچ و آهک و پخته شده آن ها و آجر چه حکمی دارد؟
ج. تیمّم بر هر آن چه از زمین محسوب شود مانند سنگ گچ و سنگ آهک، صحیح است. و بعید نیست، تیمّم بر گچ و آهک پخته و آجر و امثال آن ها همصحیح باشد .

211 - فرموده اید چیزی که بر آن تیمّم می شود باید پاک باشد، آیا اعضای تیمّم (پیشانی و پشت دست ها) هم باید پاک باشند؟
ج. احتیاط آن است که در صورت امکان، پیشانی و پشت دست ها پاک باشند و اگر فردی نتواند محل تیمّم را تطهیر کند، بدون آن تیمّم نماید

212 - اگر انسان نتواند وضو بگیرد و تیمّم هم برای او امکان نداشته باشد، چه وظیفه ای دارد؟
ج. اگر انسان نتواند برای نماز وضو بگیرد و تیمّم هم ممکن نباشد، بنا بر احتیاط باید نماز را در وقت بدون وضو و تیمّم بخواند و سپس با وضو یا تیمّم قضاکند .

213 - من به بیماری پوستی مبتلا شده ام، به طوری که هرگاه غسل می کنم پوست بدنم خشک می شود. حتی در صورت شستن دست و صورتم هم اینخشکی به وجود می آید. بنا بر این مجبورم روغن به پوستم بمالم، در نتیجه هنگام وضو به خصوص برای نماز صبح با مشکلاتی مواجه می شوم. آیا جایز استدر نمازها ی صبح به جای وضو تیمّم کنم؟
ج. اگر استعمال آب برای شما ضرر داشته باشد، وضو گرفتن صحیح نیست، و باید به جای آن تیمّم کنید. و اگر ضرر ندارد و روغن مذکور مانع از رسیدن آببه اعضای وضو نباشد، باید وضو بگیرید و اگر مانع است و می توانید روغن را پاک نموده و وضو بگیرید و سپس روغن بزنید، نوبت به تیمّم نمی رسد .

214 - شخصی به خاطر تنگی وقت، نمازش را با تیمّم خوانده است. بعد از فراغت از نماز برای او آشکار می شود که وقت برای وضو داشته است. نماز او چهحکمی دارد؟
ج. اعاده آن نماز بر او واجب است .

215 - ما در منطقه سردسیری زندگی می کنیم که نه حمام دارد و نه مکانی برای استحمام، وقتی در ماه مبارک رمضان به حالت جنابت از خواب بیدار میشویم، با توجه به این که غسل کردن جوانان در نیمه شب در برابر مردم با آب مشک یا حوض عیب شمرده می شود و آب هم در آن وقت سرد است، تکلیف مابرای روزه فردا چیست؟ آیا تیمّم جایز است؟ در صورتی که غسل نکند، افطار کردن روزه آن روز چه حکمی دارد؟
ج. مجرد مشقّت یا عیب شمرده شدن اغتسال جوانان در نیمه شب، عذر شرعی محسوب نمی شود، بلکه مادامی که غسل، حرجی و موجب ضرر برای مکلّفنشود، غسل کردن به هرصورتی که امکان دارد واجب است، و در صورت حرج یا ضرر باید قبل از طلوع فجر تیمّم کند و با تیمّم بدل از غسل جنابت پیش از طلوعفجر روزه اش صحیح است، و اگر تیمّم نکند روزه اش باطل است، ولی امساک در طول روز بر او واجب می باشد .