دسته بندی موضوعی احکام شرعی - بدهى


1-ارثيه بعد از كسر بدهى
        حکم مصرف مال میت پس از پرداخت حج و حقوق واجب
        2720 - اگر مال میت از بدهی و حج واجب و حقوقی که مثل خمس و زکات و مظالم بر او واجب است زیاد بیاید، چنانچه وصیت کرده باشد که ثلث یا مقداری از ثلث را به مصرفی برسانند، باید به وصیت او عمل کنند و اگر وصیت نکرده باشد، آنچه می ماند مال ورثه است .

2-بدهى ميت
        ترتیب پرداخت در ترکه میتی که خمس یا زکات و کفاره و نذر و قرض دارد
        1989 - کسی که خمس یا زکات بدهکار است و نذر و مانند اینها هم بر اوواجب است و قرض هم دارد، اگر بمیرد و مال او برای همه آنها کافی نباشد چنانچه مالی که خمس وزکات آن واجب شده از بین نرفته باشد، باید خمس یا زکات رابدهند و بقیه مال او را به چیزهای دیگری که بر او واجب است قسمت کنند و اگرمالی که خمس و زکات آن واجب شده از بین رفته باشد باید مال او را به خمس وزکات و قرض و نذر و مانند اینها قسمت نمایند مثلا اگر چهل تومان خمس بر اوواجب است و بیست تومان به کسی بدهکار است و همه مال او سی تومان است ، بایدبیست تومان بابت خمس و ده تومان به دین او بدهند.

        لزوم صرف مال میت در کفن و دفن و بدهی او هر چند چیزی از آن باقی نماند
        2280 - اگر مال میت بیشتر از خرج واجب کفن و دفن و بدهی او نباشد باید مالش را به همین مصرفها برسانند و به وارث او چیزی نمی رسد.

        وجوب پرداخت مخارج حج واجب و بدهی ها و خمس و زکوه و مظالم از اصل مال میت
        2719 - حجی که بر میت واجب است و بدهکاری و حقوقی را که مثل خمس و زکات و مظالم ، ادا کردن آنها واجب می باشد، باید از اصل مال میت بدهند اگر چه میت برای آنها وصیت نکرده باشد.

        وجوب پرداخت مخارج حج واجب و بدهیها و خمس و زکوة و مظالم از اصل
        2719 - حجی که بر میت واجب است و بدهکاری و حقوقی را که مثل خمس و زکات و مظالم ، ادا کردن آنها واجب می باشد، باید از اصل مال میت بدهند اگر چه میت برای آنها وصیت نکرده باشد.

        تقدیم خمس و زکوة و بدهی بر نماز و روزه استیجاری در عمل به وصیت
        2723 - اگر وصیت کند که از ثلث او خمس و زکات یا بدهی دیگر او را بدهند،و برای نماز و روزه او اجیر بگیرند، و کار مستحبی هم مثل اطعام به فقرا انجام دهند، باید اول به واجبات ، خواه مالی باشد یا بدنی عمل نمایند، و در بین واجبات ترتیب معتبر نیست ، بلکه اگر وصیت او به ترتیب بوده ، باید اول آن واجبی را که مقدم داشته عمل نمایند، اگر چه بدنی باشد. و همچنین به ترتیب وصیت تا آخر واجبات ، پس اگر ثلث وافی به تمام آن باشد به تمام آن باید عمل شود، وچنانچه ثلث وافی نباشد، باقی مانده اگر تماما یا قسمتی واجب مالی باشد، بایداز اصل ترکه برای آن بردارند، عمل نمایند. و اگر باقی مانده تماما یا قسمتی واجب بدنی باشد، ملغی می گردد. و چنانچه وصیت میت به ترتیب نباشد، باز واجبات مقدم بر مستحبات است ، ولی در این صورت بین واجبات هیچ گونه ترتیب نیست ، بلکه ثلث بر تمام واجبات اعم از مالی و بدنی توزیع می شود، و چنانچه وافی به تمام آن نباشد، در باقی مانده واجب مالی از اصل ترکه برداشته می شود، و باقیمانده واجب بدنی ملغی می گردد، و در هر صورت عمل به مستحبات موقعی واجب است که از ثلث علاوه بر واجبات ، برای آن هم وافی باشد.

3-بدهى يا نماز
        تقدم پرداخت بدهی بر نماز خواندن
        754 - اگر وقت نماز وسعت دارد و طلبکار هم طلب خود را مطالبه می کند، درصورتی که ممکن است ، باید اول قرض خود را بدهد، بعد نماز بخواند. و همچنین است اگر کار واجب دیگری که باید فورا آن را بجا آورد، پیش آمد کند. مثلا ببیندمسجد نجس است ، که باید اول مسجد را تطهیر کند، بعد نماز بخواند. و چنانچه اول نماز بخواند معصیت کرده ، ولی نماز او صحیح است .

4-پرداخت بدهى
        لزوم شکستن نماز برای پرداخت بدهی
        1161 - اگر در وسعت وقت مشغول نماز باشد و طلبکار طلب خود را از اومطالبه کند چنانچه بتواند در بین نماز طلب او را بدهد باید در همان حال بپردازدو اگر بدون شکستن نماز دادن طلب او ممکن نیست باید نماز را بشکند و طلب او رابدهد، بعد نماز را بخواند.

        وجوب قبول بدهی بر طلبکار موقع پرداخت
        2274 - اگر در قرضی شرط کنند که در وقت معین آن را بپردازند پیش از رسیدن آن وقت لازم نیست طلبکار قبول کند ولی اگر تعیین وقت فقط برای همراهی با بدهکارباشد چنانچه پیش از آن وقت هم قرض را بدهند باید قبول نماید.

        لزوم پرداخت فوری قرض در صورت مطالبه طلبکار و توانائی پرداخت
        2276 - اگر طلبکار طلب خود را مطالبه کند، چنانچه بدهکار بتواند بدهی خودرا بدهد باید فورا آن را بپردازد و اگر تأخیر بیندازد گناهکار است .

        حکم پرداخت قرضی که قیمت آن کمتر یا بیشتر شود
        2281 - اگر کسی مقداری پول طلا یا نقره قرض کند و قیمت آن کم شود یاچند برابر گردد چنانچه همان مقدار را که گرفته پس بدهد کافی است ولی اگر هر دوبه غیر آن راضی شوند اشکال ندارد.

        استحباب پرداخت همان مالی که قرض کرده در صورت وجود
        2282 - اگر مالی را که قرض کرده از بین نرفته باشد و صاحب مال ، آن رامطالبه کند احتیاط مستحب آن است که بدهکار همان مال را به او بدهد.

        استحباب پرداخت بیشتر از مقدار قرض بدون هیچگونه شرطی
        2283 - اگر کسی که قرض می دهد شرط کند که زیادتر از مقداری که می دهد بگیرد،مثلا یک من گندم بدهد و شرط کند که یک من و پنج سیر بگیرد، یا ده تخم مرغ بدهدکه یازده تا بگیرد ربا و حرام است بلکه اگر قرار بگذارد که بدهکار کاری برای اوانجام دهد یا چیزی را که قرض کرده با مقداری جنس دیگر پس دهد مثلا شرط کند یک تومانی را که قرض کرده با یک کبریت پس دهد ربا و حرام است و نیز اگر با اوشرط کند که چیزی را که قرض می گیرد به طور مخصوص پس دهد مثلا مقداری طلای نساخته به او بدهد و شرط کند که ساخته پس بگیرد باز هم ربا و حرام می باشد ولی اگر بدون این که شرط کند خود بدهکار زیادتر از آنچه قرض کرده پس بدهد اشکال ندارد بلکه مستحب است .

        وجوب رد امانات و پرداخت بدهی و وصیت به آن هنگام بروز نشانه های مرگ
        2700 - وقتی انسان نشانه های مرگ را در خود دید باید فورا امانتهای مردم را به صاحبانش برگرداند و اگر به مردم بدهکار است و موقع دادن آن بدهی رسیده بایدبدهد، و اگر خودش نمی تواند بدهد یا موقع دادن بدهی او نرسیده ، باید وصیت کند و بر وصیت شاهد بگیرد، ولی اگر بدهی او معلوم باشد و اطمینان دارد که ورثه می پردازند وصیت کردن لازم نیست .

5-تاخير بدهى
        حرمت مقداری که بانکها برای حق تاخیر بدهکاری می گیرند
        2844 - اگر برای تأخیر بدهکاری ، طلبکار چه بانکها یا غیر آنها چیزی از بدهکاربگیرد حرام است ، اگر چه بدهکار راضی به آن شود.

6-ترتيب در بدهى
        بیان ترتیب اهمیت بین خمس و زکات و کفاره و نذر و قرض
        1988 - کسی که خمس یا زکات بدهکار است و کفاره و نذر و مانند اینها هم بر اوواجب است و قرض هم دارد چنانچه نتواند همه آنها را بدهد اگر مالی که خمس یازکات آن واجب شده از بین نرفته باشد باید خمس و زکات را بدهد و اگر از بین رفته باشد می تواند خمس یا زکات را بدهد یا کفاره و نذر و قرض و ماننداینها را ادا نماید.

        ترتیب پرداخت در ترکه میتی که خمس یا زکات و کفاره و نذر و قرض دارد
        1989 - کسی که خمس یا زکات بدهکار است و نذر و مانند اینها هم بر اوواجب است و قرض هم دارد، اگر بمیرد و مال او برای همه آنها کافی نباشد چنانچه مالی که خمس وزکات آن واجب شده از بین نرفته باشد، باید خمس یا زکات رابدهند و بقیه مال او را به چیزهای دیگری که بر او واجب است قسمت کنند و اگرمالی که خمس و زکات آن واجب شده از بین رفته باشد باید مال او را به خمس وزکات و قرض و نذر و مانند اینها قسمت نمایند مثلا اگر چهل تومان خمس بر اوواجب است و بیست تومان به کسی بدهکار است و همه مال او سی تومان است ، بایدبیست تومان بابت خمس و ده تومان به دین او بدهند.

7-حبوه و بدهى
        تقدیم قرض میت بر چهار امر مختص پسر بزرگتر در صورت کافی نبودن مال میت
        2782 - اگر میت قرض داشته باشد، چنانچه قرضش به اندازه مال او یا زیادترباشد، باید چهار چیزی هم که مال پسر بزرگتر است و در مسأله پیش گفته شد، به قرض او بدهند. و اگر قرضش کمتر از مال او باشد، بنابر احتیاط واجب باید ازآن چهار چیزی هم که به پسر بزرگتر می رسد به نسبت به قرض او، بدهند. مثلا اگر همه دارایی او شصت تومان است و به مقدار بیست تومان آن از چیزهایی است که مال پسربزرگتر است و سی تومان هم قرض دارد، بنابر احتیاط واجب پسر بزرگ باید به مقدار ده تومان از آن چهار چیز را بابت قرض میت بدهد.

8-حواله بدهى
        عدم جواز مطالبه از بدهکار اول در صورت رضایت به حواله
        2289 - اگر انسان طلبکار خود را حواله بدهد که طلب خود را از دیگری بگیرد وطلبکار قبول نماید بعد از آن که حواله درست شد کسی که به او حواله شده بدهکار می شود، و دیگر طلبکار نمی تواند طلبی را که دارد از بدهکار اولی مطالبه نماید.

9-خمس و بدهى
        جایز نبودن کسر بدهی خمسی سال قبل از منافع سال بعد
        1852 - اگر خمس را با حاکم شرع یا وکیل او یا با سید، دست گردان کند وبخواهد در سال بعد بپردازد نمی تواند از منافع آن سال کسر نماید، پس اگر مثلاهزار تومان دست گردان کرده و از منافع سال بعد دو هزار تومان بیشتر از مخارجش داشته باشد، باید خمس دو هزار تومان را بدهد، و هزار تومانی را که بابت خمس بدهکار است از بقیه بپردازد.

10-ضمانت بدهى
        کیفیت ضامن شدن برای بدهی بدهکار
        2310 - اگر انسان بخواهد ضامن شود که بدهی کسی را بدهد، ضامن شدن او در صورتی صحیح است که به هر لفظی اگر چه عربی نباشد به طلبکار بگوید: که من ضامن شده ام طلب تو را بدهم ، و طلبکار هم رضایت خود را بفهماند ولی راضی بودن بدهکارشرط نیست .

11-مصالحه بدهى
        حکم مصالحه بدهی که بدهکار مقدار آن را می داند و طلبکار نمی داند
        2165 - اگر انسان مقدار بدهی خود را بداند و طلبکار او نداند، چنانچه طلبکارطلب خود را به کمتر از مقداری که هست صلح کند، مثلا پنجاه تومان طلبکار باشد وطلب خود را به ده تومان صلح نماید، زیادی برای بدهکار حلال نیست ، مگر آنکه مقداربدهی خود را به او بگوید و او را راضی کند، یا طوری باشد که اگر مقدار طلب خودرا می دانست باز هم به آن مقدار صلح می کرد.

12-مطالبه بدهى
        جواز مطالبه طلبکار هر وقت که بخواهد در قرضهائی که مدت ندارد
        2275 - اگر در صیغه قرض برای پرداخت آن مدتی قرار دهند طلبکار پیش ازتمام شدن آن مدت نمی تواند طلب خود را مطالبه نماید. ولی اگر مدت نداشته باشد طلبکار هر وقت بخواهد می تواند طلب خود را مطالبه نماید.

        عدم جواز مطالبه طلبکار پیش از سررسید در قرضهائی که مدت دارد
        2275 - اگر در صیغه قرض برای پرداخت آن مدتی قرار دهند طلبکار پیش ازتمام شدن آن مدت نمی تواند طلب خود را مطالبه نماید. ولی اگر مدت نداشته باشد طلبکار هر وقت بخواهد می تواند طلب خود را مطالبه نماید.
در باره ما  | تماس با ما |  نظر دهی | سایت جایگزین
خدمات تلفن همراه
مراجعه: 318,726,942